Þann 28. apríl stóðu KPMG og Microsoft fyrir ráðstefnu um tækifæri tengd notkun gervigreindar hjá íslenskum fyrirtækjum og opinberum aðilum. Á meðal dagskrárliða var pallborðsumræða undir yfirskriftinni Íslenskt mál og gervigreind: Tækifæri til framtíðar. Þar ræddu Linda Heimisdóttir, framkvæmdastjóri Miðeindar, Lilja Dögg Jónsdóttir, framkvæmdastjóri Almannaróms, og Sverrir Norland, samskiptasérfræðingur hjá Arion banka, um mikilvægi þess að gervigreind styðji við og efli íslenskt mál.

Við hjá Miðeind nýttum okkar eigið talgreiningartól, Hreim, til að vinna úr pallborðinu og gera efnið aðgengilegt á skilvirkan hátt. Með Hreimi var unnt að umbreyta upptökunni í texta með tímakóðum, sem gerði okkur kleift að nálgast fundarupplýsingarnar fljótt og nákvæmlega. Að lokum settum við skjátexta inn á myndbandið, en með Hreimi er hægt að bæta skjátexta á bæði íslensku og ensku sem er hentugt fyrir þá sem vilja fylgjast með án hljóðs.

Sjá myndbandið frá pallborðinu hér fyrir neðan.

Eftir að hafa unnið upptökuna í Hreimi sendum við textann í Málfríði til samantektar. Samantekt er ný virkni í Málstað sem gerir úrvinnslu fundargerða og fyrirlestra hraðari, einfaldari og markvissari en áður. Þið getið lesið nánar um samantektina hér.

Með samantektinni tókst okkur að draga fram helstu upplýsingar úr pallborðsumræðunni og setja þær fram á skýran og hnitmiðaðan hátt. Útkomuna má sjá hér fyrir neðan.

Pallborðsumræður með þremur sérfræðingum um stöðu íslensku í gervigreind og máltækni:

• Lilja Dögg Jónsdóttir, framkvæmdastjóri Almannaróms

• Linda Heimisdóttir, framkvæmdastjóri Miðeindar

• Sverrir Norland, sérfræðingur í samskiptum hjá Arion banka, rithöfundur og stjórnarmaður Almannaróms

Almannarómur og máltækniáætlun

Lilja Dögg kynnti Almannaróm sem sjálfseignarstofnun sem heldur utan um framkvæmd máltækniáætlunar með tvö meginmarkmið:

• Tryggja að íslenska sé nothæf í tækni - byggja undirstöður með gagnasöfnum og tækni sem getur breytt tali í texta og texta í tal

• Tryggja að íslenska sé notuð í tækni - kynningarstarf og málsvörn bæði innanlands og erlendis

Miðeind og íslensk máltækni

Linda kynnti Miðeind sem hugbúnaðarfyrirtæki sem býr til tækni fyrir gervigreind og íslenska máltækni:

• Hefur starfað í 10 ár og er stærst á sviði máltækni fyrir íslensku

• Byrjaði með reglukerfi fyrir íslenska málfræði og þróaði fyrsta málfræðileiðréttingarforritið fyrir íslensku

• Hefur nú færst yfir í tauganet og nýjustu gervigreindartækni

Barátta fyrir íslensku í gervigreind

Umræða um hvernig íslenskan hefur verið innleidd í gervigreindarlausnir:

• Sendiferðir íslenskra ráðamanna til tæknirisa í Bandaríkjunum

• Mikilvægi þess að minna stöðugt á íslenskuna og vera háværir þrátt fyrir að vera lítill markaður

• Íslendingar hafa byggt upp innviði og gagnasöfn sem auðvelda innleiðingu íslensku

• Miðeind hefur þróað mælipróf til að meta getu gervigreindarlíkana í íslensku

• Mælanlegar niðurstöður hafa hjálpað til við að sannfæra tæknirisa um að bæta íslensku við

Áskoranir í máltækni fyrir íslensku

Helstu áskoranir sem ræddar voru:

• Skortur á gögnum - íslenska er aðeins 0,03% af Common Crawl - gagnasafninu

• Eftir síun góðra gagna stendur eftir aðeins 1% af þeim, 0,03%.

• Valda ójafnvægi gagnvart stórum bandarískum tæknifyrirtækjum

• Spurningar um notkun gagna og höfundarrétt

Mikilvægi íslensku í gervigreind

Umræða um hvers vegna mikilvægt er að íslenska sé hluti af gervigreindarlausnum:

• Persónuleg tenging við móðurmálið - „íslenskan er ég“ (Sverrir)

• Í hverju tungumáli er innbyggður sérstakur hugsunarháttur

• Samfélag myndi tapa „einhvers konar sál“ með því að skipta yfir á ensku

• Þótt gervigreindarlíkön séu orðin góð í íslenskri málfræði, skortir þau skilning á íslenskri menningu og sögu

• Google Gemini 2.5 Pro er eina líkanið sem skorar yfir 50% á mæliprófi um íslenska menningu og sögu

Framtíðarverkefni og áskoranir

Lokahugleiðingar um verkefni og áskoranir framundan:

• Hagnýting og innleiðing máltækni sem þegar hefur verið þróuð

• Stefnumótun um hvað Íslendingar ætla að byggja sjálfir og hvar þeir nota erlenda tækni

• Áhyggjur af öryggisógnum tengdum gervigreind á heimsvísu

• Umræða um að manneskjan þrái merkingu frekar en magn

• Skilvirkni er ekki alltaf af hinu góða, sérstaklega í mannlegum samskiptum og sköpun

Að lokum

Pallborðið undirstrikaði mikilvægi þess að íslenskan eigi sér framtíð í gervigreind, með öflugum innviðum og markvissri stefnu. Þátttakendur bentu á að tungumálið sé kjarninn í sjálfsmynd okkar og menningu, og að við verðum að verja stöðu þess í tæknilausnum framtíðarinnar. Skortur á gögnum og áhrifavaldi er áskorun, en tækifærin eru raunveruleg ef við tökum frumkvæðið.

Við hjá Miðeind þökkum KPMG og Microsoft fyrir metnaðarfullan og vel útfærðan viðburð.

Frekari upplýsingar um aðra dagskrárliði má finna hér.