Fréttir

Miðeind fær nýja stjórn

Hjálmar Gíslason og Kristín Pétursdóttir hafa tekið sæti í stjórn Miðeindar ehf., hugbúnaðarfyrirtækis sem vinnur að máltækni og gervigreind fyrir íslensku. Þau mynda þriggja manna stjórn fyrirtækisins ásamt Vilhjálmi Þorsteinssyni stjórnarformanni og stofnanda Miðeindar. Linda Heimisdóttir hefur tekið við af Vilhjálmi sem framkvæmdastjóri Miðeindar, en hann starfar áfram hjá fyrirtækinu við vöruþróun og stefnumótun.

Hjálmar Gíslason er stofnandi og framkvæmdastjóri hugbúnaðarfyrirtækisins GRID. Hjálmar starfaði áður sem yfirmaður vörustjórnunar hjá Qlik í Boston. Hann stofnaði fyrirtækið DataMarket árið 2008, sem var selt til Qlik árið 2014. Hjálmar er gegnheill gagnanörður og raðfrumkvöðull, en GRID er fimmta sprotafyrirtækið sem hann stofnar á ferlinum. Íslensk máltækni er Hjálmari ekki með öllu ókunnug, en hann smíðaði m.a. leitarvélina Emblu fyrir mbl.is á sínum tíma og aðstoðaði við stafræna útgáfu Beygingarlýsingar íslensks nútímamáls hjá Árnastofnun.

Kristín Pétursdóttir er hagfræðingur að mennt. Hún hefur áratuga stjórnunarreynslu úr fjármálageiranum þar sem hún var m.a framkvæmdastjóri fjárstýringar í Kaupþingi, aðstoðarforstjóri Kaupthing Singer & Friedlander, annar stofnenda og forstjóri Auðar Capital, og stjórnarformaður Kviku Banka auk þess sem hún var um tíma forstjóri upplýsingatæknifyrirtækisins InfoMentor. Hún hefur setið setið í stjórnum fjölda fyrirtækja, Samtaka atvinnulífsins, Samtaka fjármálafyrirtækja og Viðskiptaráðs, og í fjárfestingaráðum framtakssjóða. Síðustu ár hefur Kristín starfað sem stjórnunarráðgjafi og situr m.a. í stjórnum Arion banka og GRID.

Linda Heimisdóttir er með MA og PhD gráður í málvísindum frá Cornell háskóla og BA gráðu í íslensku, með latínu sem undirgrein. Linda hefur áralanga reynslu úr máltæknigeiranum en undanfarin ár starfaði hún hjá alþjóðlega fyrirtækinu Appen, sem sérhæfir sig í söfnun og merkingu gagna fyrir máltækni og gervigreind. Linda gegndi ýmsum störfum hjá Appen, nú síðast sem verkefnastofustjóri (e. Program Manager) á sviði máltækniverkefna. Linda gekk til liðs við Miðeind í byrjun árs 2023, þá sem rekstrarstjóri fyrirtækisins.

„Framundan eru stór tækifæri og miklar áskoranir á sviði máltækni og gervigreindar enda er þróunin geysihröð á þessu spennandi sviði. Miðeind hefur nú fengið til liðs við sig sannkallað draumateymi til að móta stefnu og sækja fram, á grunni reynslu og þekkingar sem við höfum aflað í starfi okkar síðastliðin 8 ár. Ég hefði ekki getað hugsað mér öflugri liðsauka og betri liðsfélaga í sókninni en þau Hjálmar, Kristínu og Lindu,“ segir Vilhjálmur Þorsteinsson, stofnandi og stjórnarformaður Miðeindar.

Miðeind hefur frá árinu 2015 unnið að þróun hugbúnaðar á sviði máltækni og gervigreindar fyrir íslensku. Meðal vara fyrirtækisins eru snjall-aðstoðar-appið Embla, málrýni-verkfærið Yfirlestur.is, þýðingarvélin Vélþýðing.is og krossgátu-appið Explo. Miðeind hefur verið stór þátttakandi í máltækniáætlun stjórnvalda og vinnur nú að ýmsum tengdum verkefnum með íslenskum fyrirtækjum. Þá hefur fyrirtækið unnið með OpenAI að íslenskustuðningi í gervigreindarlíkaninu GPT-4.

Linda Heimisdóttir nýr framkvæmdastjóri Miðeindar

Linda Heimisdóttir tók við framkvæmdastjórn Miðeindar 1. júní síðastliðinn. Linda er með MA og PhD gráður í málvísindum frá Cornell háskóla og BA gráðu í íslensku, með latínu sem undirgrein. Hún hefur áralanga reynslu úr máltæknigeiranum en undanfarin ár hefur hún starfað hjá alþjóðlega fyrirtækinu Appen, sem sérhæfir sig í söfnun og merkingu gagna fyrir máltækni og gervigreind. Linda gegndi ýmsum störfum hjá Appen, nú síðast sem verkefnastofnstjóri (e. Program Manager) á sviði máltækniverkefna. Linda gekk til liðs við Miðeind í byrjun árs 2023, þá sem rekstrarstjóri fyrirtækisins.

Á þeim mánuðum sem Linda hefur starfað hjá Miðeind hefur hún sýnt af sér framúrskarandi dugnað og metnað fyrir öllum verkefnum fyrirtækisins. Hún hefur notað tímann til að kynnast viðskiptavinum og samstarfsaðilum, setja sig vel inn í öll yfirstandandi verkefni, hrinda af stað nýjum verkefnum og móta af fagmennsku og öryggi nýja ferla innan fyrirtækisins. Við erum himinlifandi með nýjan framkvæmdastjóra og hlökkum til að njóta krafta hennar.

Miðeind í samstarfi við OpenAI um GPT-4

Bandaríska fyrirtækið OpenAI hefur verið ofarlega á baugi upp á síðkastið sem útgefandi nýstárlegra gervigreindarlausna á borð við DALL·E og ChatGPT sem slegið hafa í gegn hjá milljónum notenda um allan heim. Glöggir notendur á Íslandi hafa tekið eftir því að spjallmennið ChatGPT kann ýmislegt fyrir sér í íslensku þrátt fyrir að hafa aðeins verið markvisst þjálfað í ensku. Við þróun nýjustu afurðar sinnar, GPT-4, sem kynnt er í dag, hefur OpenAI hins vegar í fyrsta skipti gert tilraunir með sérstaka þjálfun risamállíkans síns á öðru tungumáli en ensku, og þar varð íslenska fyrir valinu.

Hér hefur íslenska máltæknifyrirtækið Miðeind gegnt lykilhlutverki en samstarf Miðeindar og OpenAI hófst í kjölfar heimsóknar forseta Íslands og sendinefndar til höfuðstöðva OpenAI í San Francisco í maí síðastliðnum. Fyrsti áfangi samstarfsverkefnisins sneri að því að kenna fyrri kynslóð GPT mállíkansins íslensku (svokölluð „fínþjálfun“) og að meta hversu mikið af textagögnum þyrfti til að ná því markmiði.

Þegar undirbúningur næstu kynslóðar GPT líkansins, þ.e. GPT-4, fór á skrið sl. haust leitaði OpenAI til Miðeindar um að taka þátt í þjálfun þessa nýjasta líkans sem er mun stærra og öflugra en fyrirrennarinn. Þar var um að ræða svokallaða styrktarþjálfun með mannlegri endurgjöf (e. Reinforcement Learning - Human Feedback) en þessi tegund þjálfunar er nauðsynleg til að kenna mállíkani að skilja spurningar og verkefni og svara þeim rétt og vel.

Miðeind safnaði saman hópi næstum 40 sjálfboðaliða hérlendis sem fengu það verkefni að útbúa spurningar og verkefni á íslensku fyrir GPT-4, og síðan að meta svör líkansins, gefa þeim einkunnir og kenna því hvernig það gæti svarað enn betur. Þessi gögn voru að því loknu notuð í þjálfun GPT-4 og urðu til þess að líkanið tók mælanlegum framförum í íslensku.

Verkefninu er þó hvergi nærri lokið því ljóst er að töluvert meiri þjálfun þarf til að gera líkanið fullfært í tungumáli okkar eyjarskeggja. Líkanið skilur vel spurningar og verkefni og stendur sig nú þegar mjög vel í mörgu, svo sem samantekt texta, viðhorfsgreiningu og þýðingu yfir á önnur tungumál, en gerir enn málfræði- og orðalagsvillur þegar það er beðið að skrifa lengri samfelldan texta á íslensku.

Miðeind hefur frá árinu 2015 unnið að þróun hugbúnaðar á sviði máltækni og gervigreindar fyrir íslensku. Miðeind hefur kynnt til sögu nokkrar vörur á sviði máltækni, svo sem snjall-aðstoðar-appið Emblu, málrýnina Yfirlestur.is og þýðingarvélina Vélþýðingu.is, ásamt því að taka þátt í máltækniáætlun stjórnvalda og vinna að ýmsum verkefnum með íslenskum fyrirtækjum. Miðeind er umhugað um að máltæknibúnaður sé almennt opinn og aðgengilegur sem flestum og var stofnuð fyrst og fremst til þess að vinna að bættum hag íslenskunnar í stafrænum heimi. Hjá fyrirtækinu starfa 12 sérfræðingar með fjölbreyttan bakgrunn.

Fyrirtækin tvö, Miðeind og OpenAI, eiga það sameiginlegt að hafa lagt mikla áherslu á að þróa gervigreind með ábyrgum hætti og þannig að sem flest njóti ávinnings af henni. Vonir standa til að áframhaldandi samstarf fyrirtækjanna tveggja muni leiða til þess að íslenska tungumálið standi jafnfætis stærri tungumálum í gervigreindarlíkönum á borð við GPT-4. Þá er hugmyndin að þetta tilraunaverkefni verði nýtt sem sniðmát fyrir önnur smærri tungumál svo þau fái notið sömu tækifæra.

Gervigreind mun líklega verða einn helsti drifkraftur framleiðniaukningar og nýsköpunar á næstu árum og áratugum. Ein helsta áskorun gervigreindarbyltingarinnar er að tryggja að tæknin sé aðgengileg fyrir alla og að ekki skapist gjá á milli þeirra sem hafa aðgang að henni og þeirra sem hafa hann ekki (e. AI Divide). Þar skiptir stuðningur við tungumál heims lykilmáli. Þá þarf að þróa tæknina þannig að hún sé örugg, þjóni hagsmunum mannkyns og festi ekki bjaga, mismunun eða ójöfnuð í sessi.

Miðeind hlakkar til að halda áfram nánu og góðu samstarfi við OpenAI og að vinna að því að styrkja stöðu íslenskunnar á öld gervigreindar.

Umfjöllun í innlendum fjölmiðlum

Útgáfa GPT-4 og samstarf OpenAI og Miðeindar hefur ratað í fjölmiðla víða um heim, þar á meðal á Íslandi.

Fréttablaðið hefur fjallað ítarlega um samstarf OpenAI og Miðeindar á vef sínum í dag. Í fréttinni má finna viðtal við Vilhjálm Þorsteinsson, stofnanda og eiganda Miðeindar og Kötlu Ásgeirsdóttur, viðskiptaþróunarstjóra Miðeindar, um nýjustu vendingar.

Samstarfið kom við sögu í kvöldfréttum RÚV, þar sem meðal annars var rætt við Vilhjálm Þorsteinsson. Í kjölfarið birtist frétt sama efnis á vef RÚV.

Vísir gerir samstarfinu og tækifærum í kjölfar þess góð skil á vef sínum í dag.

67. kvennanefndarfundur Sameinuðu þjóðanna

Kvennanefndarfundur Sameinuðu þjóðanna (CSW) fer fram í 67. skiptið í höfuðstöðvum Sþ í New York dagana 6.-17. mars. Áherslur fundarins í ár er á nýsköpun og tækni og hvernig hún getur nýst í þágu jafnréttis. UN Women á Íslandi tók viðtal við Kötlu Ásgeirsdóttur, viðskiptaþróunarstjóra Miðeindar um málefnið.

Fyrirlestur á UTmessunni 2023

Sérfræðingar Miðeindar í máltækni hafa undanfarið tæpt ár unnið í tauganeti sem leiðréttir texta með því að „þýða“ hann yfir í læsilegra mál. Svanhvít Lilja Ingólfsdóttir fjallaði um tæknina og möguleika hennar á UTmessunni fyrr í þessum mánuði. Endilega kynnið ykkur frumútgáfu þessa hagnýta og spennandi tóls á ai.yfirlestur.is.

Miðeind fær nýjan rekstrarstjóra

Um áramótin urðu þær fregnir að Linda Heimisdóttir gekk til liðs við Miðeind sem rekstrarstjóri (COO). Linda er doktor í málvísindum frá Cornell háskóla og hefur undanfarin ár unnið hjá alþjóðlega máltæknifyrirtækinu Appen sem vörustjóri (Program Manager). Hún byrjar í fjarvinnu frá Oregon-ríki í Bandaríkjunum, en kemur til liðs við skrifstofuna okkar í Reykjavík í júní nk. Það er mikill fengur að því að fá Lindu í hópinn okkar; hún mun tvíefla sókn Miðeindar á sviði máltækni og gervigreindar og styrkja stöðu fyrirtækisins enn frekar sem leiðtoga á þessu spennandi og hraðvaxandi sviði.

Embla fær nýja rödd

Í dag, á degi íslenskrar tungu, skiptir Embla um rödd (eða réttara sagt raddir). Nýju raddirnar eru unnar úr gögnum sem safnað var undir máltækniáætlun ríkisins. Til hamingju með daginn öll!